Bir kasa içinde temel olarak iki tür bağlantı vardır. Bunlardan birinci grup bağlantı,
güç kaynağından çıkar ve çeşitli birimlere çalışması için gerekli olan elektrik enerjisini taşır.
İkinci grup bağlantı ise, bir birimden diğerine veri taşıyan kablolar ve Led bağlantılarıdır.
Güç kabloları ana karta, disk sürücülerine, CD-ROM sürücülerine ve bazı ekran kartı
sürücüleri ile fanlara bağlanırlar. Kasa içinde tüm veri akışı ana kart üzerinden yapıldığı için
tüm veri kabloları ana karta bağlıdır. Disk sürücüleri ile CD-ROM sürücüleri ana karta veri
kabloları ile bağlanırlar. Bunların yanında kasa üzerinde gösterge olarak kullanılan ledler ve
reset, power switchleri de ana karta bağlanırlar.
Tüm bu bağlantılara ek olarak CD-ROM sürücüleri ses verisi aktarmak üzere kasa
üzerindeki ek USB portları ve ses jakları ana karta bağlanırlar.
Kasa içindeki bağlantıların doğru yapılması kadar düzenli ve derli toplu olması da
önemlidir. Kasa içindeki hava akışının sağlanması için bağlantılar genelde bir kelepçe
yardımı ile bir araya getirilir. Hatta IDE kablosu gibi standart hâli geniş olan kablolar, hava
akışını engellemesin diye sıkıştırılarak üretilmeye başlanmıştır.
2.2.2.1. LED’lerin Bağlantıları
LED düşük bir elektrik enerjisi ile ışıma yapan elektronik bir elemandır. Elektronik
devrelerde genel olarak sistemin açık ya da kapalı olduğunu bildirmekte kullanılır. Led ışıma
yapıyorsa bağlı olduğu sistemin çalıştığı anlaşılır.
Resim 2.3: Led bağlantıları
Kasalar üzerinde de bilgisayarın çalışması hakkında bilgi veren iki led mevcuttur. Bu
ledlerden birincisi HDD Led adını alır ve harddiskden veri okuma ve yazma işlemleri
sırasında ışıma yaparak bu durumları kullanıcıya bildirir. İkincisi ise POWER Led adını alır
ve bilgisayar açık olduğu sürece ışıma yapar. Ledlerin renkleri ve kasa üzerindeki
yerleşimleri çok farklılık göstermektedir. Bu ledler, ara kablolar ile ana kart üzerinde
PANEL adı verilen bölümde ayrılmış(belirlenmiş) yerlere +- yönüne dikkat edilerek
takılırlar.
Switch ya da Button ise iki nokta arasını kısa devre ederek bir işlemi başlatan ya da
durduran elektronik elemandır.Bilgisayar kasalarında iki adet switch bulunur. Bunlardan
birincisi POWER Switch adını alır ve bilgisayarın açılmasını ve kapanmasını sağlar. İkincisi
ise RESET Switch asını alır ve bilgisayarın resetlenmesini sağlar. Bu switch ara kablolar ile
ana kart üzerinde PANEL adı verilen bölümde ayrılmış(belirlenmiş) yerlere takılırlar.
2.2.2.2. Ana Kart Güç Kablosu
Ana karta güç kaynağında iki adet güç kablosu gelir.bu güç kabloları Resim 2.4 de
gösterilmiştir.
2.2.2.3. Hoparlör Kablosu
Ana kart üzerinde iki adet hoparlör bağlantısı vardır. Bunlardan ilki bios mesajlarını
iletmek üzere kullanılan küçük bir hoparlördür. İkincisi ise ana kart üzerindeki ses kartına
kasa üzerinden hoparlör bağlantısıdır.
2.2.2.4. Diğer Sürücüler İçin Güç Kabloları
Hard disk, CD-ROM ve Floppy Disk için güç kaynağından gelen bağlantılar vardır.
2.3. ATX Güç Kaynağı
Güç kaynağı, bilgisayar parçalarına elektriksel enerji sağlayan cihazdır. Bilgisayar
sistemlerinin gelişim sürecinde güç kaynakları da değişmiştir.İlk güç kaynakları yazılım ile
kontrol edilemezken; günümüzde ATX serisi güç kaynakları( ATX, ATX12V+, PFC,
EPS12V+ ,AMD ATX/GES) işletim sistemleri ile kontrol edilebilmektedir.
ATX, bilgisayar kasalarına ait bir biçim faktörü olmasına rağmen, ATX standartları
içerisinde bilgisayarın güç kaynağının da uyması gereken standartlar da belirlenmiştir. Bu
sayede güç kaynağının sağlaması gereken elektriksel güç, tip ve voltajları, güç soketleri ve
tipleri, kablo uzunlukları, fiziksel boyut, soğutma için gerekli olan fan ve tipi de bir
standarda oturtulmuştur.
ATX güç kaynaklarının en büyük getirisi standart bir ATX ana kartın tek bir 20pin
konnektörle elektriksel güç ihtiyacını sağlayabilmesi yanında yazılım yolu ile bilgisayarın
kapatılmasına izin vermesidir. Yazılım yolu ile bilgisayarı kapatabilmek ve yeniden klavye
ya da mouse vasıtası ile yeniden açabilmek kullanım kolaylığı açısından oldukça önemlidir.
2.3.1. Yapısı
ATX güç kaynakları ile birlikte 20-Pin’de birleştirilen ana güç konnektörüyle +/-5V
ve 12V yanında sağlanan 3.3V ile bu voltaja ihtiyaç duyan PCI genişleme kartlarına da
destek verilmiştir. ATX Form-Factor'ünde 20pin’lik bu ana güç konnektörünün ana kartın
köşelerine ve işlemciye yakın bir yerde konumlandırılması tavsiye edilerek işlemciye olan
güç girdisinin maksimum temiz olması amaçlanır.
ATX standartları içerisinde güç kaynağının işlemci ve RAM yuvalarına yakın bir
konuma alınıp, ayrıca güç kaynağı üzerindeki fan ile sistem içerisindeki sıcak havanın da
emilip dışarıya atılması amaçlandığından güç kaynağındaki fanın önemi büyüktür. Kendi
başına zaten oldukça büyük bir ısı kaynağı olan güç kaynağı ancak yeterli bir fan ile
kendisini soğutmak yanında, sistem içerisindeki havanın emilmesine yardımcı olabilir.
Bilgisayarınız çalıştığı sürece güç kaynağınızın fanı da çalışacağından güç kaynağının
fanının “Ballbearing Fan” yani rulmanlı (bilyeli) fan olması tavsiye edilir. Bu sayede fan
hem çok daha uzun ömürlü olacak hem de çok daha sessiz çalışabilecektir.
2.3.2. Çıkış Gerilimleri
Bir ATX güç
kaynağında +12,-
12,+5 ve +3.3 gerilim
çıkışları mevcuttur.
Resim 2.9 da tolerans
değerleri ile
gösterilmiştir.
ATX güç kaynağ,ı ürettiği bu gerilimleri başta ana kart olmak üzere birçok cihaza
gönderir. Güç kullanan her cihazın güç gereksinimi ve güç girişi farklıdır. Cihazlara
bağlanan konnektörlerin yapısı ve gerilim değerleri resim 2.10’da verilmiştir.
Günümüz bilgisayarları 3 Gigahertz’lere varan hızlara ,100 milyona yaklaşan sayıda
transistör içeren işlemcilere, aktif soğutmaya sahip modern chipsetlere, her makinede en
azından bir CD-ROM yazıcı, DVD-ROM ve USB aygıta sahip. Bu yüzden de eskiden
ortalama 100-135W olan güç ihtiyacı, günümüz bilgisayarlarında 250-300W civarına gelmiş
durumda. İyi bir ATX güç kaynağı bu ihtiyaç duyulan 300W’ı tablo 1'deki gördüğüz ana kart
voltaj toleransları ve voltajları dahilinde hatasız üretmelidir.
2.3.3. Çıkış Güçleri
Güç, bir kaynağın verdiği akım ve gerilim değerlerinin çarpımı ile bulunan göreceli
bir büyüklüktür. ATX güç kaynağının verdiği gerilim değerleri, toleranslar dahilinde sabittir.
Ancak bilgisayar parçaları çalışma durumlarına göre farklı akım değerleri kullanır(çeker).
Örneğin işlemcinin çok çalıştığı sırada veya CD-ROM sürücüdeki CD okunması sırasında
daha fazla akım çekilir.
Bir ATX güç kaynağı bilgisayar sisteminin en yoğun güç gereksinimini bile
karşılayacak düzeyde güç üretmek zorundadır. Günümüzde kullanılan sistemlerde PCI
Express, DDR2 bellek ve Serial ATA ile beraber güç gereksinimleri de artmıştır. Hatta
CPU’ların güç gereksiniminin artması yüzünden CPU için ikinci bir +12V hattı açılarak
işlemcinin çok yük çektiği anlarda yaşanan aşırı yüklenme sorununun önüne geçilmiştir.
Değerler, sistemin çalışma şekline göre azalabilir veya çoğalabilir.
Ortalama bir bilgisayar sistemi için 300 W bir güç kaynağı yeterlidir. Ancak daha
fazla özellikli sistemler için piyasada daha yüksek güç veren ATX güç kaynakları mevcuttur.
İşlem Basamakları Öneriler
??????Elinizi veya elbiselerinizi yünden
yapılmış bir başka elbiseye bir iki
dakika sürtün ve bir arkadaşınızın eline
veya plastik bir eşyaya dokunun.
??????Kasa içindeki ATX güç kaynağını
sökünüz ve güç konnektörlerinin
yapısını inceleyiniz.
??????Bilgisayarınızın ana kart kullanım
kılavuzunu inceleyerek LED
bağlantılarının doğru olup olmadığını
kontrol ediniz. Power ile Reset
switchlerinin yerlerini değiştirdiğinizde
ne oldu?
??????Statik elektrik boşalması olabilir. Bu
size biraz acı verecektir.
??????Konnektörlerin üzerindeki kilitleme
mekanizmalarına dikkat ediniz.
??????Ana kart üzerindeki pinlere dikkat
ediniz. Kolay kırılabilir veya
eğilebilirler.
