AMD, Cyrix, IDT, Intel, Motorola, Zilog, Mostek, NexGen gibi birçok firma işlemci
üretmektedir. İşlemci piyasasında birçok üretici olmasına rağmen günümüzde Intel ve AMD
(Advanced Micro Devices) firmalarının piyasanın en büyükleri olduklarını görüyoruz. Bu
firmalar, müşterilerinin beklentilerine göre farklı modelleri piyasaya sürmektedirler. Kimi
tüketicilerin düşük fiyatı önemsemesi, çeşitli mesleklerdekilerin ve oyunseverlerin yüksek
performansı tercih etmesi, iş dünyasının özellikle güvenirlik konusuna önem vermesi,
işlemci üreticilerinin çok farklı modeller üretirken dikkate aldıkları hususlardır.
Sürekli olarak yeni teknolojiler ve işlemci modelleriyle karşımıza çıkan AMD ve Intel,
net sitelerinde farklı işlemci modellerini karşılaştırmaya olanak sağlamaktadır. Ayrıca kendi
ürünleriyle rakip firmaların ürünlerinin karşılaştırmalarına da yer vermektedirler.
1.11.1. Intel İşlemciler
1.11.1.1. Pentium Öncesi İşlemciler
1971 yılında Intel tarafından piyasaya sürülen, ilk işlemci olarak kabul edilen 4004
işlemcisinin sadece 16 pini vardı ve anakarta sabitlenmiş haldeydi. 1978 yılında üretilen
8086 kişisel bilgisayarlar için kullanılan ilk işlemciydi. 8086 işlemcisi 16 bitlik, 5 mhz
hızında çalışan bir işlemciydi.
8086 işlemcisi, X86 ailesi olarak bilinen işlemci ailesinin çekirdeği oldu. 8086
işlemcisi ile ortaya çıkan ve daha sonra üretilecek işlemcilerde de kullanılan mimariye Intel
Mimarisi (IA=Intel Architecture) ya da X86 mimarisi denir. Intel firması, yeni işlemcilerini
eskileriyle uyumlu olacak şekilde üretmiştir. Böylelikle hazırlanmış olan programlar yeni
işlemcilerle de uyumlu bir şekilde çalışabilmiştir. Intel dışında birçok firma X86 uyumlu
işlemciler üretmişlerdir.
8086 ve 8088 işlemcileri birinci kuşak işlemciler grubuna girer. Bu işlemcilerden
sonra 80286, 80386, 80486 işlemciler yaygın olarak kullanılmıştır.
1.11.1.2. Pentium İşlemcisi
1993 yılında çıktı. Intel’in beşinci kuşak işlemcileri serisini oluşturur. Pentium
işlemciler mimarisindeki birden fazla icra birimi sayesinde bir saat diliminde iki farklı
komutu çalıştırabilmektedir. Pentium, Pentium Pro ve Pentium MMX sürümleri piyasaya
çıkmıştır.
Pentium’e eklenen MMX (Multi Media Extension / Çoklu Ortam Eklentisi) teknolojisi
çoklu ortam uygulamalarında kolaylık sağlamıştır. MMX teknolojisi ilerleyen serilerde de
kullanılmıştır. Intel, kendi ürünlerini ayırmak için Pentium Pro’nun soket yapısının patentini
almıştır.
1.11.1.3. Pentium II İşlemcisi
1997 yılında piyasaya sürülen Pentium II işlemcisi, Pentium MMX ile Pentium PRO
işlemcilerinin özelliklerinin birleştirilmesi ile geliştirilmiştir. Pentium II işlemcisi ile daha
önce kullanılmayan slot tipi paketleme kullanılmıştır.
1.11.1.4. Celeron İşlemcisi
Pentium II işlemcisi, son kullanıcılar için pahalı olduğundan Intel, işlemcinin
özelliklerinde kimi değişiklikler yaparak fiyatı uygun Celeron işlemcileri piyasaya
sürmüştür. Celeron işlemcilerde maliyeti yüksek olan önbellek miktarının düşük olması
fiyatı düşürmüştür. Daha sonraları gelişmiş özelliklerle Celeron D olarak karşımıza çıkan
Celeron işlemciler farklı soket yapısında, hızlarda ve özelliklerde üretilmişlerdir.
Pentium işlemciler, bilgisayarı zorlayan grafik ve işlem yoğunluklu programları
kullananlar için üretilirken; Celeron işlemciler bilgisayarı yazı yazmak, internette gezinmek
gibi bilgisayarı zorlamayan programları kullananlar için uygundur.
1.11.1.5. Pentium III İşlemcisi
İlave 3D (Three Dimensions = üç boyutlu ) komutları sayesinde ileri grafik, akışkan
(streaming) ses-video işlemlerinde başarılı olan Pentium III, 1999 yılında piyasaya
sürülmüştür.
1.11.1.6. Pentium IV İşlemcisi
Pentium III işlemcisinin ancak 1 GHz hız üretebilmesi yeni arayışları başlatmıştır. Bu
engeli aşmak için yeni bir mimari ve üretim teknolojisi ile Pentium IV üretilmiştir. Veri
yolunun genişliği 64 bite çıkarılmıştır. Pentium IV işlemcisi DVD, MP3, video işleme,
internet üzerinden video gönderimi gibi yüksek miktarlarda veri transferi gerektiren
uygulamalarda daha başarılı sonuçlar vermiştir.
Intel, son yıllarda işlemcilerini saat hızlarına göre değil, özellik ve mimarilerine göre
belirlenen bir "İşlemci Numarası" ile etiketlemektedir. Artık fiyat listelerinde ya da
bilgisayar reklamlarında "Pentium 4 2.8 GHz işlemci" ifadesi yerine "Pentium 4 520
işlemci" ifadesini okuyacaksınız. İşlemcinin hız ifadesi etiketinde yazılmaya devam edilecek.
Intel işlemci, numaralarını performans ölçütü olarak kullanmamaktadır. İşlemci numaraları,
işlemci aileleri arasındaki değil; aynı işlemci ailesi içindeki farklı özellikleri ifade
etmektedir.
1.11.1.7. Xeon
Intel’in sunucu bilgisayarlar için ürettiği işlemci türüdür.
1.11.2. AMD İşlemciler
AMD önceleri X86 uyumlu işlemciler üretmiştir. Daha sonra kendi patentli
işlemcilerini üretmişlerdir. AMD firmasının kendi patentli işlemcileri ve genel özellikleri
kısaca aşağıda açıklanmıştır.
1.11.2.1. K5 İşlemcisi
K5 serisi isimlendirilirken Intel işlemcileri ile performans karşılaştırılması
(PR=Performance Rating) kullanılmıştır. PR bir AMD işlemcinin performansının kaç
Mhz’lik bir Intel işlemciye eşit olduğu gösteren bir yöntemdir.
1.11.2.2. K6 ve K7 İşlemcileri
1997 yılından itibaren AMD, K6-2, K6-2+, K6-III gibi adlar altında K6 serisi
işlemcileri piyasaya sürmüştür. Ardından K7 (Athlon) işlemciler geliştirilmiştir. K7
işlemciler slot yapısını kullanmıştır.
1.11.2.3. Athlon XP İşlemcisi
AMD’ nin bu modeli 3.2 GHz hızlara kadar ulaşmıştır.
AMD çok farklı özelliklerde işlemcileri piyasaya sürmektedir. Masaüstü bilgisayarları
için sempron, athlon 64 serileri, taşınabilir bilgisayarlar için sempron, athlon, turion, sunucu
ve iş istasyonları için opteron işlemcileri gibi.
